Najaar op de stoep
28 september t/m eind december 2023
De herfst is de toptijd om naar zaden en vruchten van stoepplantjes te speuren. Soms zijn ze niet te missen, zoals de pluisjes van de paardenbloem; maar vaak zijn vruchten en zaden klein en onopvallend.
Er zijn allerlei manieren waarop een plant z’n zaadjes de wereld in stuurt. Veel stoepplanten gebruiken de wind. Een ander transportmiddel is het darmkanaal van een dier. De zaadjes worden verpakt in een smakelijk laagje, zoals een bes. Dat laagje verteert en het onverteerbare zaadje wordt ergens uitgepoept, compleet met een beetje mest voor een goede start. Ook meeliften op een vacht of kleding is een goede manier om verderop te komen.
Ook in de winter zijn er stoepplantjes te vinden die bloemen en vruchten dragen. Daarnaast zijn er zogenaamde ‘winterannuellen’, die vlak vóór de winter opkomen en als plant overwinteren en bloeien in het voorjaar. Ze benutten de ruimte die vrijkomt als andere planten in rust zijn. Als de zomerbloeiers de groeiplaats weer opeisen verdwijnen deze winterse overlevers van de stoep.
Stoepplantjes in het Zaans Museum
Je loopt er zo aan voorbij, maar de mooiste wilde plantjes vind je gewoon op de stoep. Ontdek in het Zaans Museum door de ogen van de kunstenaars van de beroemde Verkade-albums en van de Vereniging van Botanisch Kunstenaars Nederland (VBKN) hoe mooi stoepplantjes kunnen zijn.
Albums van Verkade
De natuur dichtbij huis ontdekken, past helemaal in de traditie van Jac. P. Thijsse, dé leukste natuurleraar van Nederland en schrijver van de Verkade-albums. Hij wist in de vorige eeuw iedereen enthousiast te krijgen voor de Nederlandse natuur. Én leerde ons dat het ‘gewone’ de moeite waard was om te beschermen. Geïnspireerd door Thijsse en de kunstenaars van de Verkade-plaatjes heeft de VBKN aquarellen gemaakt van stoepplantjes. In het museum worden deze naast de originele aquarellen uit de Verkade-albums gepresenteerd. Net als op de stoep wisselen de plantjes in de vitrines met de seizoenen mee.
Samenwerking
Stoep onder de loep is een samenwerking tussen het Zaans Museum, de Hortus botanicus Leiden en de Vereniging van Botanisch Kunstenaars Nederland. Samen willen we meer waardering kweken voor wilde planten die tussen de stoeptegels groeien.
