Zaanse ui.

Mag ik mijzelf een Zaankanter noemen? Ik ben namelijk “import” moet U weten. Ik woon hier al zo’n veertig jaar en helpt dat bij het inburgeringsproces? Kunnen mensen aan mij horen dat ik uit de Zaanstreek kom? Herken ik de Zaanse tongval bij mijn eigen kinderen die hier wél “geboren en getogen” zijn?

Toen ik op O.S.G. Rooswijk (nu: Saenredamcollege) begon als natuurkundeleraar trof mij de streekspecifieke uitspraak wel: “Meester, het is ondeudelijk” kreeg ik met die heerlijke Zaanse eerlijkheid te horen. Het Zaans heeft natuurlijk veel meer eigens dan het ontbreken van het onderscheid tussen de ui en de eu, net zoals Amsterdammers de z en de s hebben gelijkgetrokken in hun uitspraak. Maar omdat U en ik de fonetische regeltjes niet beheersen beperk ik mij tot de Zaanse ui/eu.

Bij mijn buurman Klaas is er geen twijfel: hij heeft het Zaanse accent “uitgevonden” en perfectioneert deze nog elke dag.

Een anekdote. Tijdens een vakantie in Limburg passeerden Klaas en ik het plaatsnamenbordje «Beutenaken». Een beetje pesterig vroeg ik: “Hé Klaas, weet jij eigenlijk waar we rijden?”. Klaas, die het plaatsnamenbordje ook geregistreerd had, antwoordde: “We rijden nu Buitenaken binnen”. Toen ik moest lachen, snapte hij waarom.

Nóg een anekdote, maar nu is Klaas zelf aan het woord.

In het begin van onze verkering woonde ik nog in het mooie dorp Westzaan. Schuin tegenover ons woonde een vrachtondernemer. Mijn vader deed wel eens een klein ritje voor hem in een DAF-bestel. “Hij rijdt af en toe voor de firma Teun” zei ik tegen mijn lief. Op een gegeven moment zag ik een vrachtwagen van Teun rijden en vertelde haar dat. Toen ze die vrachtwagen ook zag, zei ze “hij heet Tuyn!”, waarop ik antwoordde “dat zei ik toch!!”

“Deer zit hem weer een skeet dwars: hij heb weer wat te peeuwen!”

Nou, inderdaad, dat heb ik: het Zaans moet blijven!

Een coproductie van Ton Olsthoorn en Klaas Staal.