Zaans Museum ontvangt schenking zilveren avondmaalsstel

De Protestantse Gemeente in Assendelft schenkt het Zaans Museum een zilveren avondmaalsstel uit de 17de eeuw. Het stel, dat bestaat uit twee bekers en twee schalen, is eeuwenlang in gebruik geweest in de Hervormde Kerk van Assendelft.

“Het is buitengewoon bijzonder dat de Protestantse Gemeente dit zilveren avondmaalsstel schenkt aan het Zaans Museum. Generaties kerkgangers uit onze regio waren ermee vertrouwd. Dat we dit 17de-eeuwse topstuk nu kunnen laten zien aan nieuwe generaties museumbezoekers is een buitenkans waar we de Protestantse Gemeente erg dankbaar voor zijn.”

– Henk Dekkers, interim-directeur Zaans Museum

 

Bijschrift: Schaal en beker van het zilveren avondmaalsstel, ca. 1652-54. Foto: Arno Bruitsman

Geloof, hoop en liefde
De bekers dragen beeltenissen van geloof, hoop en liefde en zijn rond 1652-1654 gekeurd in Haarlem, net als een van de schotels. De tweede schotel is rond dezelfde tijd gekeurd in Amsterdam. De voorwerpen zijn niet voor kerkelijk gebruik vervaardigd en zijn waarschijnlijk door een particulier aan de kerk geschonken. Daar kregen zij een nieuwe functie bij de viering van het Heilig Avondmaal.

Heilig Avondmaal
Al in de 17de eeuw worden in gereformeerde kerken zilveren avondmaalssbekers en avondmaalsschalen gebruikt. Honderden jaren deed het zilvergoed in de Hervormde Kerk van Assendelft dienst tijdens het Heilig Avondmaal, wanneer het lijden en sterven van Christus wordt herdacht door het eten van brood en het drinken van wijn. Het Assendelver avondmaalsstel verbindt talloze generaties aan elkaar. Deze schenking bevat daarmee voor het Zaans Museum dubbele waarde. De 17de-eeuwse zilveren objecten zijn op zichzelf al museumwaardig, maar worden des te waardevoller, omdat ze iets vertellen over de manier waarop vele generaties Hervormde (en Protestantse) Assendelvers hun geloof beleefden en een gemeenschap vormden.

“Wij zijn verheugd dat onze historische objecten een passende en zorgvuldige plaats hebben gevonden binnen het museum. Deze voorwerpen vormen een belangrijk getuigenis van de geschiedenis van de Protestantse Kerk in Assendelft en van de rol die onze gemeenschap eeuwenlang heeft vervuld in het sociale leven van het dorp. Deze betekenisvolle objecten zullen nu in het Zaans Museum worden bewaard en blijven daarmee als waardevol erfgoed behouden voor de Zaanstreek, als blijvende herinnering aan de kerk van Assendelft.”

– Peter Pels, voorzitter Kerkenraad Protestante Gemeente Assendelft

Bijschrift:  Henk Dekkers, interim-directeur Zaans Museum, Nicolien Levering en Peter Pels, beide Protestante Gemeente Assendelft

Protestantse Kerk Westzaan
De Hervormde gemeente van Assendelft heeft in 1983 officieel een federatie gevormd met de Gereformeerde gemeente in hetzelfde dorp. Hieruit ontstond uiteindelijk de Protestantse Gemeente Assendelft. In 2026 fuseert de Assendelver Protestantse gemeente met die in Westzaan. De Hervormde kerk in Assendelft kwam leeg te staan. Nu het kerkgebouw is verkocht, krijgt het avondmaalstel een plek in de collectie van het museum. Samen met het avondmaalszilver schenkt de Protestantse Gemeente ook een nieuwe lidmatenschaal en een set antipendia, die door een gemeentelid voor de kerk zijn gemaakt. Dit meerkleurig linnengoed, waaronder tafelkleden, werd gebruikt tijdens de kerkdienst.