Zaans Museum presenteert industrieschilder Herman Heijenbrock

Tentoonstelling ‘De fabriek als kathedraal’ vanaf 11 oktober

Het Zaans Museum presenteert vanaf 11 oktober 2019 Herman Heijenbrock – De fabriek als kathedraal. De tentoonstelling toont de industrialisatie door de ogen van de belangrijkste Nederlandse industrieschilder Herman Heijenbrock (1871-1948). De kunstenaar was in het begin van de twintigste eeuw in de ban van de vooruitgang; hij zag de fabrieken als moderne kathedralen.

Ondanks dat Herman Heijenbrock werd geraakt door de zware arbeidsomstandigheden in fabrieken, had hij een groot vertrouwen in de industrialisatie. In het begin van de twintigste eeuw reisde hij heel Europa door om deze nieuwe wereld van staal, stoom en pompende machines vast te leggen. Hij ging ervanuit dat de mens een waardiger leven zou krijgen dankzij de machines.

Zaanstreek als inspiratiebron
De Zaanstreek, het oudste industriegebied van Europa, bezocht Heijenbrock meerdere malen. De streek werd een dankbaar onderwerp voor de schilder. Hij vereeuwigde de Zaanse industrie en de rol van de arbeiders op doek en geeft hierdoor een uniek inkijkje in het productieproces van veel bekende bedrijven uit de Zaanstreek als Duyvis, Verkade en Linoleum Krommenie.

Verhalen uit de fabriek
Heijenbrock vermoedde dat de industrialisatie het leven van de mens zou verbeteren. De tentoonstelling biedt bezoekers de ruimte om zich af te vragen of Heijenbrock gelijk heeft gekregen. Die vraag is nergens zo relevant als in de Zaanstreek, waar het leven al generaties lang in het teken staat van de industrie. Een beknopte audiotour laat de bezoekers kennismaken met verhalen van Zaankanters van nu; over hun werkervaring in fabrieken en hun blik op de industrie.

Niet eerder getoond
Eén van de twintig tentoongestelde werken is een nog niet eerder getoond werk van Herman Heijenbrock: ‘Zicht op de Achterzaan’ (1923-1929). De pasteltekening toont de bedrijvigheid rondom de fabrieken aan de Achterzaan en een schip dat gelost wordt. Het werk is geschonken door een nazaat van de familie De Kok, de huishoudelijke hulp van de familie Heijenbrock.

Herman Heijenbrock
Herman Heijenbrock (1871, Amsterdam) vervaardigde tussen de 1200 en 1500 schilderijen, pasteltekeningen en lithografieën. Getrouwd met socialist en voorvechter van vrouwenkiesrecht Dora van der Hoeven, sloot Heijenbrock zich aan bij de kunstenaarskolonie in Laren, een broedplaats voor maatschappijvernieuwing. Tussen 1915 en 1925 bezocht Heijenbrock meerdere malen de Zaanstreek om de industrie vast te leggen. Gedreven door zijn fascinatie voor arbeid en industrie richtte Heijenbrock nadien het Museum van den Arbeid – het huidige NEMO – op.

Activiteiten
Bij de tentoonstelling hoort een prikkelend activiteitenprogramma met workshops, lezingen en pop-up restaurant. Het openingsweekend van de tentoonstelling staat vanwege de Maand van de Geschiedenis in het teken van de vrouw van Herman Heijenbrock: Dora van der Hoeven. Historicus Myriam Everard (voorzitter bestuur Wilhelmina Drucker fundatie) geeft een lezing over deze markante vrouw. Daaropvolgend is de workshop ‘Druk een feministisch pamflet’. Alle activiteiten zijn te vinden via de website van het Zaans Museum www.zaansmuseum.nl.

De tentoonstelling ‘Herman Heijenbrock – De fabriek als kathedraal is te zien t/m 2 februari 2020.
De tentoonstelling is tot stand gekomen mede dankzij steun van P.M. Duyvisfonds.