Polderen.
Zet het land naar je hand
16 oktober t/m 3 mei 2026
Een groot deel van de Nederlanders woont in de polder, onder zeeniveau. Het is een wereldberoemd fenomeen, maar door klimaatverandering staat het leven in de Hollandse polder onder druk. Is de polder wel zo vanzelfsprekend als we vaak denken? En hoe ging men in het verleden om met de dreiging van het water? Deze tentoonstelling verbindt aan de hand van schilderijen, topografische kaarten, bijzondere historische voorwerpen en hedendaagse kunst de levens van polderbewoners toen, nu en in de toekomst.
Een polder vol verhalen
Al duizend jaar zetten polderbewoners het land naar hun hand. Boeren ontworstelen de vruchtbare veengrond aan het moeras, ingenieurs bouwen sluizen en dijken en natuurliefhebbers strijden voor een beschermd polderlandschap. Zonder deze pioniers, slimme koppen en aanpakkers stonden we vandaag nog steeds met natte voeten in het moeras.
Prachtige polder
De door mensen gemaakte polder trekt ook kunstenaars aan. Eind negentiende eeuw komen ze uit alle windstreken naar de Zaanstreek en schilderen het weidse landschap. Denk aan Cees Bolding, meester in het schilderen van Hollandse luchten, koeien en molens. Maar met de tijd verandert ook de polder. Zo brengt schilder Frans Mars na de Tweede Wereldoorlog de oprukkende nieuwbouw in beeld, en toont Gerrit Schoone hoe de polder ook in de stad beeldbepalend kan zijn.
Het beschermen waard
De verstedelijking eist zijn tol en natuurliefhebbers slaan in de loop van de 20e eeuw dan ook alarm. Onder hen is Nol Binsbergen, de beste vooroorlogse vogelfotograaf van Nederland. In de tentoonstelling zijn diverse van zijn foto’s opgenomen, evenals aquarellen van Rein Stuurman. Jac. P. Thijsse, invloedrijk natuurkenner en bekend van de Verkade-albums zei over Binsbergen: “[…] een eenvoudige Zaanse jongen met een kunstenaarsziel, die de natuur al menig geheim afhandig heeft gemaakt, geheimen waarvan in de dikke geleerde boeken niet wordt gesproken.”
Blik op de toekomst
Speciaal voor de tentoonstelling kijkt kunstenaar Teresa van Twuijver vooruit. Hoe ziet onze kleding eruit in het jaar 2090, nadat de Zaanstreek door overstromingen en klimaatrampen misschien wel in een soort waddengebied is veranderd? Ze laat zich niet ontmoedigen, maar juist inspireren. In haar modecollectie brengt ze futuristische en historische technieken samen tot een nieuwe regionale stijl, geïnspireerd door de folklore van de Zaanstreek. Teresa: “De toekomst is niet eng. De toekomst geeft nieuwe energie. Want in de toekomst kunnen we onszelf en de kleding die we dragen opnieuw uitvinden.”
Activiteiten voor jong en oud
De tentoonstelling wordt aangevuld met een veelzijdig activiteitenprogramma met lezingen, rondleidingen en excursies in het landschap. Voor kinderen zijn er interactieve opdrachten: een polderlandschap vormgeven, een eigen polder-outfit ontwerpen of posters maken voor de polder van de toekomst.
