Bischoff Tableau
Van regenjas tot tafelkleed, van gordijnen tot een herenkostuum, met het devies ‘Goedkoop en toch goed’ trok het warenhuis Gebr. Bischoff iedereen naar binnen. Bischoff was in de Zaanstreek een begrip. Je kwam er om te winkelen maar ook om gezien te worden.
In 1888 vertrok de Duitse Wilhelm Bischoff (1871-1941) met zijn broer naar Nederland, om het geluk te beproeven. Zij begonnen in 1895 de Manufacturen- en Textielzaak Gebroeders Bischoff op de hoek Stationsstraat-Westzijde. In 1905 volgde een monumentaal nieuwbouwpand op dezelfde plek. Met 15 filialen verspreid over het hele land wisten de gebroeders Bischoff een bloeiend warenhuisimperium op te zetten. Het hier getoonde tegeltableau hing oorspronkelijk naast de directiekamer van het Zaanse warenhuis Gebr. Bischoff.
In de beginjaren van het warenhuis werd er mannenkleding en textiel voor in huis verkocht. Met de toevoeging van vrouwen- en kinderkleding werd Bischoff hèt adres voor de nieuwste mode. Je vond er pasklare kleding, maar je kon ook kleding op maat laten maken. Naast chic winkelen kocht je er ook je ondergoed, beddengoed en sokken. Veel bezoekers herinneren zich de bijzondere koperen lift met liftboy.
Na de oorlog werd het pand gemoderniseerd met onder andere ‘etalage-eilanden’ en een nieuwe luifel. Doordat jongeren in de jaren ’60 en ’70 hun kleding elders gingen kopen, raakten veel warenhuizen in verval. Bischoff moest definitief haar deuren sluiten in 1980.
Over het tegeltableau
Video’s op deze website worden verzorgd door het YouTube streaming media platform. YouTube kan gepersonaliseerde advertenties tonen voorafgaand aan de vertoning van de video. Deze toestemming is optioneel, maar nodig om video’s direct op deze website te kunnen bekijken.
View detailsPlateelbakkerij Delft, Hilversum, 1920
Het tegeltableau van uitzonderlijke kwaliteit is gemaakt voor het 25-jarige bestaan, en werd door de werknemers aan Wilhelm Bischoff aangeboden. Het heeft altijd naast de directiekamer gehangen en was daardoor niet vrij toegankelijk voor klanten van het warenhuis. Op het tableau, in Amsterdamse Schoolstijl, zijn in het midden het hoofdfiliaal te zien, met eromheen alle vestigingen die er in 1920 waren.
Het tegeltableau is in 2021 geschonken aan het Zaans Museum door de familie Bischoff.
Verhaal van Mieke Bischoff
Bischoff, het vooraanstaande warenhuis dat in heel Nederland te vinden was tussen 1895 en 1980, opende het eerste filiaal in Zaandam. Mieke Bischoff, achterkleinkind van de oprichter vertelt over het bijzondere familieverhaal.
“Mijn vader vertelde wel eens tijdens het eten, als we lang zaten te tafelen, het verhaal van mijn overgrootvader Bischoff. Het is 1888 als boerenzoon Wilhelm Bischoff van het Duitse Löningen naar Nederland gaat omdat er geen werk meer voor hem is op de boerderij. Met een kar vol wollen dekens en een zak geld gaat hij eropuit, zoals meer Duitsers doen op dat moment. Hij legt kilometers af maar hij krijgt het niet voor elkaar om zijn dekens te verkopen, niemand is geïnteresseerd. Hij laat zijn wagen staan aan de kant van de weg en gaat aan de slootkant zitten, omringt door weilanden. Volledig in zak en as besluit hij nog een poging te wagen, zo gaat het verhaal. De aanhouder wint, want als Wilhelm aanklopt bij een boer verkoopt hij in een keer zijn hele voorraad. Hij gaat richting Alkmaar waar hij uiteindelijk bij warenhuis Spruyt alles leert wat hij later zelf in de praktijk zal brengen.
Manufacturen- en Textielzaak Gebroeders Bischoff
In 1895, na enige tijd een klein winkelpand aan de Westzijde betrokken te hebben, koopt Wilhelm samen met zijn broer, die ondertussen ook naar Nederland is gekomen, het gebouw op de hoek van de Westzijde en de Stationsstraat in Zaandam. Ze richten warenhuis Gebr. Bischoff op. Het warenhuis staat bekend om de betaalbare maar mooie kleding van goede kwaliteit. Zaankanters gaan naar Bischoff voor hun zondagse kleding, soms op maat gemaakt, om hun nylons te laten repareren en later kunnen ze er ook terecht voor hun uitzet.
Het warenhuis heeft succes en opent 15 filialen verspreid over heel Nederland waar veel familieleden uit Duitsland komen werken. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog overlijdt Wilhelm en na de oorlog stappen zijn kinderen in, onder andere mijn opa. Het was de tijd van de wederopbouw, ze hebben toen heel goed zaken kunnen doen. Maar als er veel veranderingen zijn en de winkel kan niet meer mee kan met de tijd, sluit Bischoff in 1980 de deuren definitief.”
Mieke weet niet veel meer van de winkel maar flarden komen terug: Sinterklaas op bezoek in de winkel, de grote volière met vogeltjes in het trappenhuis en de lift.
Ze is onder de indruk van wat haar overgrootvader heeft bereikt door heel hard werken en zijn ondernemingsgeest. “Ik heb altijd heel veel waardering gehad voor deze boerenzoon, die begon met een kar vol wollen dekens en het wist te schoppen tot eigenaar van een groot familiebedrijf. Dat heeft mij geïnspireerd en het heeft heel erg tot de verbeelding gesproken.”
foto’s van het warenhuis: familiearchief Bischoff.