Liefdesbrieven uit de Zaanstreek in oorlogstijd
307 brieven
De rijke collectie van het Zaans Museum omvat ruim 32.000 objecten. Aan de hand van deze voorwerpen vertelt het museum over de Zaankanters, hun leven en werk, de vele innovaties en het industrieel erfgoed van de streek. De brieven van Maarten en Tinie van Tent zijn pronkstukken uit deze collectie.
Maarten en Tinie schreven 307 brieven en kaarten naar elkaar. Ze droomden van een leven samen en spaarden voor een uitzet. Om aan de censuur van de nazi’s te ontsnappen, spraken Maarten en Tinie een ps-codetaal af. Zo betekende ‘ps. Stuur mij wat sigaren’ eigenlijk ‘er zijn veel doden en gewonden’ en met ‘ps. Heb je je moeder nog gezien?’ bedoelde Maarten dat hij ziek was. Maarten overleefde de oorlog en keerde veilig terug bij Tinie. Over de oorlogsjaren sprak hij zelden.
De brieven van Maarten en Tinie zijn door Marianna Van Tent en Piet Wilms geschonken aan het Zaans Museum en waren te zien tijdens de tentoonstelling De Zaanstreek in oorlogstijd.
Honderdduizenden Nederlanders werden tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s als dwangarbeider ingezet voor de Duitse oorlogsindustrie. Vele arbeiders stonden voor een groot dilemma: onderduiken of naar Duitsland? Eén van hen was Maarten van Tent, werkzaam bij de wapen- en munitiefabriek Artillerie-Inrichtingen op het Hembrugterrein in Zaandam. In 1942 vertrok hij met pijn in het hart naar Duitsland. Zijn grote liefde Tinie bleef achter. Met brieven hielden ze de hele oorlog innig contact.
“…We zijn nog met een paar man over. Boven ons lager gooit hij zijn bommen af. Wij horen ze fluiten en sissen. Nu lijkt het werkelijk een hel. Het is nu vreselijk om aan te zien. De toestellen zowel jagers als bommenwerpers vallen als brandende fakkels van de lucht…’’ (Berlijn-Tegel, 24 augustus 1943)
“Lieve…. Ik hoop eenmaal aan je kant te mogen staan en beiden verder het leven te leven zo het hoort. Verwijt je eigen nooit, dat je me heb laten gaan. Veel liefs en duizenden kussen van je innig liefhebbende Maarten” (Berlijn-Tegel, 30 december 1944)
Splinter Chabot ging op ontdekkingstocht en koos de 307 liefdesbrieven van Maarten van Tent uit de collectie van het Zaans Museum als één van de nationale pronkstukken. De brieven zijn te zien in de tentoonstelling De Zaanstreek in oorlogstijd. Maarten schreef deze brieven aan zijn geliefde Tinie tijdens de Tweede Wereldoorlog vanuit Berlijn. Hij was daar te werk gesteld.
‘Bij de oorlog denk je aan duisternis en verdriet. In eerste instantie lijkt alles tot stilstand te komen, maar deze brieven laten zien dat verliefdheid zich niet door de bezetting laat kooien. Iedere letter, ieder woord en iedere zin toont aan dat de liefde overleeft, ook in een tijd dat vrijheid ver te zoeken is.’ – Splinter Chabot
