Burchtplantsoen.

Van een onke plek iets leefbaars maken.
“In 2014 voelde Gemeente Zaanstad wel iets voor ‘Placemaking.’ Kort gezegd: van een onke plek iets leefbaars maken. In datzelfde jaar richtten wij het bewonersinitiatief ‘Tussen Zuiddijk en Zaan’ op. Een groep enthousiastelingen, die dit stukje Zaandam weer op de kaart wilde zetten. ‘Placemaking-goeroes’ Fred Kent en Kathy Madden kwamen naar Zaandam. Gemeente Zaanstad nodigde ons uit om mee te doen met de ‘Placemakinggame.’ De uitkomsten zouden wij gezamenlijk uitvoeren.

Dat was in het jaar 2014, toen de renovatie van de Wilhelminasluis voor Sail 2015 klaar zou zijn. Enthousiast begon het bewonersinitiatief met allerlei activiteiten. Leuke markten langs de Burcht, een buitenbios op het grasveld, inpakken van bomen met breisels, inrichting van de loswal met bankjes en plantenbakken, een inlichtingenmast. Het kon niet op, de bewoners hadden genoeg energie! Er kwam een Groenadoptiecontract voor het plantsoen tussen de Burcht en de Zuiddijk. We noemen het nu: het Burchtplantsoen. Geen officiële benaming, maar wel een plantsoen! Zeker toen het gebied na het jaar 2010 meer gras en groen had gekregen.

Met de uitkomsten van de Placemakinggame in het achterhoofd begonnen een paar bewoners met het onderhoud van het plantsoen. Zichtlijnen! Je moet door kunnen kijken, naar de Zaan en de Zuiddijk. Dat is gelukt. En het moet een leefbare plek worden, een stukje tussen de bebouwing waar mensen niet alleen doorheen lopen, maar ook verblijven.

Inmiddels was er met Gemeente Zaanstad geen contact meer over het verder uitvoeren van Placemaking. Ook de enthousiaste bewoners haakten een voor een af. Achter een bouwput en stapels gele containers van Heijmans bleven we onzichtbaar. En nu zijn we zes jaar verder, de Wilhelminasluis is klaar en bij de eerste corona lock down in maart 2020 ontdekten buurtbewoners ineens een plantsoen met bomen, bloemen, een buiten-schaakbord, jeu de boulesbaan en een ruime picknicktafel.

Het schaakbord kwam in december 2016. Niet zoals in Amsterdam, waar de schaakstukken dagelijks buiten gezet worden. Mensen die willen schaken, halen de sleutel van de schaakstukken-boxen bij de Bloemenkiosk of Café De Schot. Of ze spelen mee met Yede Bruinsma die geregeld zorgt dat ze kunnen schaken.

De jeu de boulesbaan werd in oktober 2019 in gebruik genomen. Vanuit Westerwatering, Rosmolenwijk en andere buurten komen mensen een potje boulen. De picknicktafel werd in september 2020 gestolen, een week later kwam het aanbod van iemand om een nieuwe picknicktafel te financieren. De nieuwe is coronaproof, je kunt er 1,5m van elkaar aan zitten! Ondertussen wordt het groen steeds mooier. Met als kers op de taart de twee bollenvelden, aangelegd door Gemeente Zaanstad.

Tot zover de korte historie en het nu. Het nu is straks ook weer historisch. Er zijn vergevorderde plannen om een deel van de Burcht te bebouwen en er komt een veel kleiner plein. De geadopteerde groenstrook blijft bestaan. Misschien staan de bomen en heesters die komende NLDoet (29 mei 2021) worden geplant er dan nog steeds?”