Een geheime bergplaats onder zwembad Het Zwet.

Klaas Kingma en Van Gelder in de Tweede Wereldoorlog. Vader Klaas heeft de verhalen verteld aan zijn oudste zoon Jur Kingma.

“Ik werkte nog maar een paar jaar in de fabriek, toen ik in militaire dienst moest ‘voor mijn nummer’. De naderende oorlog had invloed op mijn loopbaan. Ik zat op de afdeling lichte luchtdoelartillerie. Na de Sudetencrisis in 1938 is een aantal legeronderdelen opgeroepen en aan de grenzen gelegerd om de eerste klappen op te vangen. De volledige mobilisatie kwam in 1939. Ik kwam in Lage Zwaluwe om de Moerdijkbruggen te verdedigen. Later ben ik via een ruil gelegerd in Westzaan ter verdediging van de Hembrug en Schiphol.

Na de capitulatie in 1940 werkte ik weer bij Van Gelder. In de loop van de oorlog zijn steeds meer arbeiders gerekruteerd voor de ‘Arbeitseinsatz’ Ook ik ontkwam daar niet aan. Maar ik ging niet; bleef werken in de papierfabriek en verstopte me bij controles. Dan ging ik met de kano het veld in of zat ik in een geheime kast. Onderduikers kregen vervalste voedsel- en kledingbonnen van het verzet, maar ze voorzagen ook in hun levensonderhoud door dingen te maken. Ik zaagde kwartjes en dubbeltjes met Wilhelminakop om er theelepeltjes van te maken.

De papierfabriek werd in de loop van de winter 1944-1945 in opdracht van de Duitsers leeggeroofd. Ze wilden vooral de moderne elektromotoren hebben. Een deel van de machines werd in zwembad het Zwet onder water verborgen. Het verzet liet het schip dat de buit naar Duitsland moest brengen zinken, toen het nog aan de kade lag in Wormerveer. Uit wraak schoten de Duitsers een aantal gijzelaars dood.

Al in de loop van 1945 slaagden de monteurs erin om de motoren weer op gang te krijgen. De directeur van de fabriek hoorde in Amerika dat vloeipapier voor sigaretten de toekomst was en bestelde zo’n machine. De eerste machine, die na de oorlog in Duitsland werd gebouwd was bestemd voor Wormer. Dit was de PM 11. Een Yankee machine met een grote droogcilinder. Ik was uitverkozen om hiervan de bobineur te worden. De PM11 heeft overigens nooit sigarettenpapier gemaakt, maar juist dikkere soorten zoals pakpapier en behangpapier.

Na de oorlog was de dodenherdenking in Wormerveer altijd een indrukwekkend ritueel. De fabrieksfluit gaf de 2 minuten stilte aan. Op de kruising Zaandammerpad-Dorpsstraat stond een eenvoudig monument, waarop de namen van de Wormerse slachtoffers gebeiteld waren.”