Deel 1: Een herinnering van Ger en Diet IJskes.

Wanneer ik Ger en Diet IJskes bel voor een afspraak, zeggen ze bescheiden dat ze eigenlijk niet heel veel te vertellen hebben. ‘Ze wilden gewoon een blikje geven aan het Zaans Museum’.

Maar, alhoewel Diet aangeeft op de achtergrond te blijven, is er genoeg te vertellen en bovendien is het ontzettend gezellig.
Ger IJskes is in 1934 geboren in het Ankersmid in Zaandam, als tweede van vijf kinderen. Hij laat me een foto zien van het oude buurtje, zijn geboortehuis en van het water achter hun huis, waarin allemaal balken lagen van houthandel Dekker. Onherkenbaar, alles is verdwenen en  op de plek van zijn ouderlijk huis staat nu het hoofdkantoor van de Rabobank.

In de jaren 30 runde Ger’s vader Piet daar de brandstoffenhandel IJskes. Zijn broer Siem onder dezelfde naam de heipalenhandel. Ger moest er regelmatig helpen en herinnert zich nog dat ze na de oorlog, toen brandstof schaars was, hout gingen halen op de Veluwe. Van takken maakten ze solide pakketten die Ger, als kind van 11, op z´n rug rondbracht in de buurt.

In de aangrenzende straat, Rustenburg, kan je je nu nog een béétje voorstellen hoe het er vroeger was. Ger herinnert zich de voddenboer, die later ook in oude metalen ging handelen. En de dekschuiten met onderdelen van, achter Rustenburg gesloopte, vliegtuigen. Er was ook een Leger des Heils en een daklozenopvang, van Schele Ko. Ger kwam daar als kolensjouwer regelmatig binnen en weet nog goed hoe het er stonk, maar ook hoe Schele Ko dagelijks een pannetje met een grote rode zakdoek eromheen, met eten naar het politiebureau ging brengen voor de arrestanten. Er werd veel gedronken in de buurt en daardoor ook heel vaak geknokt.

Wanneer de kruidenier met een klant stond te kletsen, kon het halen van en kilo suiker tergend lang duren; ietsje te veel, ietsje te weinig…en maar kletsen .. en Ger(tje) maar wachten.  In het midden van een andere winkel in de straat stond een groot vat stroop! Eens in de zoveel tijd mocht Ger daar een potje stroop vullen. Zijn moeder maakte dan ‘Zaense broeder’; een broodgerecht met als belangrijkste ingrediënten bloem, gist en melk. In de Zaanstreek werd het gemaakt door het beslag in een zak, twee uur lang te koken. Eenmaal uit de zak en gedroogd, werd de broeder met een draadje in plakken gesneden en gegeten met een sausje van boter en stroop.

Het blikje waarmee onze afspraak begon, is afkomstig van de ‘lederen kledingwinkel’ Van Wermeskerken & van Well.
Rustenburg 21. Tel. 4035. Wie een brommer of motor had, móest een leren jas hebben en in het blikje zat ledervet.

Een nostalgisch blikje uit de oude buurt.

Lees verder: Deel 2: Een herinnering van Ger en Diet IJskes.