Je neus achterna.

Begin jaren 70 zat ik in militaire dienst. Elke zondagavond vertrok ik met mijn plunjezak op mijn “kissies” naar de Veluwe waar ik was gestationeerd. De eerste tijd kon ik daar niet zo goed aarden. Ik had heimwee naar mijn geboortedorp.

Ik miste het vrije uitzicht over polders en sloten en waar ik vooral naar verlangde, waren de vertrouwde geuren van de Zaansreek.

Op de Veluwe kon je ook wel van alles ruiken, soms een beetje onaangenaam, als de boeren het land bemest hadden. De boslucht was wel lekker, maar ook een beetje muf, rotte bladeren en zo, vooral als er geen wind stond.

Ik vond het ook heel lastig om in de buurt van de kazerne te bepalen waar de wind vandaan kwam. Er stonden veel te veel bomen in de buurt, die hielden de vrije geuren tegen.

Als ik op vrijdag voor mijn weekendverlof uit de trein stapte haalde ik opgelucht adem. Hè lekker, weer thuis! Hier in het open land rook ik onze eigen bekende geuren.

Vanuit het oosten kwam de cacaolucht aanwaaien van Cacao de Zaan.

Vanuit het westen de typische kruidige rook van de Hoogovens.

Vanuit het zuiden de olielucht van de haven van Amsterdam.

Vanuit het noorden het chemische, kurkachtige luchtje van Linoleum Krommenie.

Zelfs met mijn ogen dicht, wist ik waar de wind vandaan kwam, heel wat anders dan die benauwde donkere bossen. Ik wil niet zeggen dat al die Zaanse geuren altijd even lekker waren, maar ik was er gewoon aan gewend.

Misschien is mijn uitgaansgedrag ook wel aangepast aan de geuren van de Zaanstreek.

In Koog aan de Zaan hing bijvoorbeeld vaak een beetje benauwde stijfsellucht, dus de Waakzaamheid niet, zeker niet bij zuidenwind.

En als je in Wormerveer fietste moest je langs de oliefabriek, dus bij noordenwind niet naar de Soos.

Maar in Zaandam kwam je langs Verkade, daar rook het naar koekjes (behalve als ze aangebrand waren) en naar parfum bij Polak en Schwartz, dus een rondje langs de Dam kon je altijd maken.

Ogen dicht en steek je neus omhoog in Zaanstreek, dan weet je waar je heen moet