Tonnetjes.

Van 1958 tot en met 1964 was ik leerling van de lagere Klaas Katerstraatschool in Zaandam. In de loop der tijd ging hij de Prinses Beatrixschool heten. Wij woonden in die tijd in de J.H. Cardinaelstraat. Eén van de wegen naar school en terug leidde door de Bloemgracht.

Een oud, houten huis daar had de bijzondere belangstelling van mijn schoolvriendjes en mij. Aan de straatzijde ervan bevond zich een mysterieus luik. Dat luik kon je met een ring opentrekken.
De functie van dat luik werd ons duidelijk, toen we eens zagen, dat de tonnetjesman er een volle ton uithaalde en er een lege voor terugplaatste. In die tijd waren de toiletten van veel oudere woningen nog niet op het riool aangesloten. De afvoer van fecaliën was een taak van de Gemeentelijke Reinigingsdienst. Deze dienst leegde de volle tonnetjes op een plek nabij de vuilnisbelt aan de Aris van Broekweg.

Men maakte gebruik van een kleine, bruine vrachtwagen, waarop aan de ene kant de volle en aan de andere kant de lege tonnetjes waren geplaatst. Toen we eenmaal wisten waarvoor het luik diende, trokken we het dikwijls stiekem open in de hoop een paar blote billen te kunnen zien, maar dat lukte nooit.

Ter verhoging van de feestvreugde vingen wij zo nu en dan kikkers. We lieten ze in de ruimte achter het luik weer vrij. Of dat enig effect had op de gebruikers van het toilet, is ons nooit bekend geworden….

Ja, wij waren wel een beetje nare kinderen in die tijd. We hadden een klasgenootje waarvan de vader bij de Gemeentelijke Reinigingsdienst werkte als tonnetjesman.

Ik schaam mij er nu diep voor, maar ik behoorde tot degenen die niet met haar wilden omgaan, omdat ze naar tonnetjes zou ruiken. Mocht ze dit verhaal ooit te weten komen, dan mag zij ervan overtuigd zijn, dat ik mijn nederige excuses voor mijn toenmalige gedrag aanbied.

*foto: Het luikje is nu weg, maar bevond zich links naast de deur onder het WC- raampje.