Jack Tijmes: Deegmaker

Er ontstaat een fiasco als warm deeg in elkaar wordt gebokst.

Eerst werkte ik bij een bakkerij en met 23 jaar kwam ik bij Verkade. Er was daar een handbedieningsmenger, een oude spindelmixer. Dat is een grote houten bak. Met zijn tweeën gooiden wij daar vier zakken meel in. Suiker woog iemand met de hand, de hele dag. De eerste tijd was ik krullenjongen. Een maand lang moest ik vloeibaar vet halen. Een enkele keer vaste boter voor de San Francisco, het meel was al iets gekoeld met water.

De kneedmachines, vier stuks, waren niet gekoeld. Op een andere afdeling stond een high speed mixer. Ik werkte hier twee jaar als aanloop naar ‘EMI’. De EMI kwam uit Engeland. Op zaterdag moesten we hiermee droogzwemmen. High speed deegmengers vervingen de oude deegmakerij. De suiker ging door de suikermolen. Via meetapparatuur werd dit in de menger gespoten. De één moest vijf minuten, de ander tweeënhalve minuut. Als je ze allemaal op drie minuten zette liep dat uit op een fiasco. Warm deeg wordt dan in elkaar gebokst.

Het deeg ging daarna in ijzeren bakken, heel handig, want in houten bakken kreeg je splinters. Die bakken reed je naar de stortkoker, een dough feeder in de bakkerij. Vervolgens walsen, koekjesmodellen erin, uitsteken, bakken en verpakken. Alles geregeld door de controlekamer. Die bewaakte ook de meeltanks. Per silo vijfentwintig ton. Het kwam van Westzanen of Meneba.

Meel is meel, de buitentemperatuur is belangrijk. De degen stelde ik af op deegstijfte. Als het meel niet goed was, moest het worden terug geblazen naar de fabriek. Dat kostte de tankwagens veel tijd.

Storingen kon je ook met de hand oplossen. Later gebruikten we beeldschermen. De EMI verviel. Recepten werden in 1990 door programmeurs ingesteld. De GTI leidde ons hiervoor op. Later werd dit vereenvoudigd voor de monteurs die in de controlekamers werkten.

Ik werd opgeleid bij de Vapro. Op mijn tweeënvijftigste deed ik een interne cursus algemene techniek bij Verkade.

Toen werkte ik al een beetje richting VUT, ik ging naar de dagdienst van 1990 tot 1995. Ik behaalde nog het diploma algemene techniek met een negen en een vijfenhalf.

In 1995 op de laatste dag van het jaar kwam de brief, dat ik met de VUT mocht. Mijn vrouw vroeg: ‘Wat is dat voor een brief?’ Ik zei: ‘Lees maar en hou je vast.’

De eerste week moest ik een besluit nemen. Ik ging er op mijn 56^e uit. Soms droom ik nog van de controlekamer dat het fout gaat. En dat kan ik niet oplossen. Maar er gaat geen dag voorbij zonder Verkade.”