Deel 2: Peter Roovers: Het oude raadhuis van Zaandam.

“Als vrijwilliger bij de Zaansche Molen kom ik vanzelf in aanraking met veel oude gebouwen uit de oude Zaanse industrie. Uiteraard gaat het vaak over molens in deze functie. De oude raadhuizen van voor de samenvoeging tot Zaanstad in 1974 hebben toen een andere functie gekregen. Ik ken ze nog van vroeger, van binnen en van buiten. Als ambtenaar heb ik gewerkt in het oude raadhuis van Zaandam.

Het raadhuis van Zaandam is gebouwd in 1846-1948 door de stadsbouwmeester van Purmerend Willem Anthony Scholten. De voorgevel is van gevelsteen en daarop staat het wapen van Zaandam.

Wapen van Zaandam

Het wapen van Zaanstad

Na 1974 heeft het nog wel een functie gehad voor gemeentelijke diensten, zoals huwelijken. In 1973 werd het een rijksmonument. Na de restauratie in 1991 is het in gebruik als advocatenkantoor; er is verder een theaterzaaltje en een tentoonstellingsruimte. Boven zijn nu woonappartementen.

Op het dak staat nog altijd het koepeltorentje waarin bij brandalarm de sirene klonk. Ook speelde ieder uur een carillon, dat veertig verschillende nummers ten gehore bracht. Dit apparaat veroorzaakte na de oorlog ophef, omdat een van de melodieën het Duitse volkslied was, terwijl er tijdens de tweede wereldoorlog op de Burcht tien mensen zijn geëxecuteerd.

Peter: “In 1974 werden, na jarenlange onderhandelingen de voormalige gemeenten Assendelft, Krommenie, Wormerveer, Westzaan, Zaandijk, Koog aan de Zaan en Zaandam samengevoegd  tot Gemeente Zaanstad. Allerlei taken, die eerder in de vroegere gemeentehuizen werden uitgevoerd kregen een plek in het nieuwe raadhuis in de Bannehof in Zaandijk. Vanuit mijn vorige werkkring in Amsterdam begon ik daar in 1976 als ambtenaar jeugdzaken.

Ik kreeg een werkplaats toegewezen in het oude raadhuis aan de Burcht in Zaandam, omdat ik vaak in de stad moest zijn. Dat was op de tweede verdieping. De oude raadszaal, de trouwzaal en het politiebureau waren beneden.

Het grote kantoor was naast de oude gevangenis, afgesloten met een enorme zware, dikke, houten deur, die behoorlijk klemde. In de gangen waren ijzeren platen bevestigd. Er stonden ook veel namen in de muren gekrast, misschien wel van voor de oorlog. Ik weet niet of die gevangenis er nog is, het zou best kunnen dat ze die intact hebben gelaten. De vloer was enigszins scheef, daarop stond een scheef bureau op blokken. Ik had een mooi gezellig uitzicht op het centrum en op de sluis natuurlijk.”

(opmerking Ursulien: Ik heb even gebeld met het advocatenkantoor, dat nu in het oude stadhuis is gevestigd. Nee, de gevangenis is er niet meer. Er zijn nu vier appartementen voor in de plaats gekomen).