Thuismuseum

Van regenjas tot tafelkleed, van gordijnen tot een herenkostuum, met het devies ‘Goedkoop en toch goed’ trok het warenhuis Gebr. Bischoff iedereen naar binnen. Bischoff was in de Zaanstreek een begrip. Je kwam er om te winkelen maar ook om gezien te worden.

Deze ‘grafkist’, gemaakt van een uitgeholde boomstam, is gevonden bij opgravingen in de Kerkbuurt van Assendelft. Het graf was waarschijnlijk van een voornaam persoon, want het gewone volk werd doorgaans ingewikkeld in doeken in een graf gelegd. Waarschijnlijk heeft er op de kist nog een stenen deksel gelegen, maar deze is helaas niet teruggevonden.

Schilder Herman  Heijenbrock  (1871- 1948) was in de ban van de vooruitgang. Hij reisde heel Europa door om deze nieuwe wereld van staal, stoom en  pompende machines  vast te leggen. De Zaanstreek, het oudste industriegebied van Europa, bezocht  Heijenbrock  meerdere malen.

Honderdduizenden Nederlanders werden tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s als dwangarbeider ingezet voor de Duitse oorlogsindustrie. Vele arbeiders stonden voor een groot dilemma: onderduiken of naar Duitsland? Eén van hen was Maarten van Tent, werkzaam bij de wapen- en munitiefabriek Artillerie-Inrichtingen op het Hembrugterrein in Zaandam. In 1942 vertrok hij met pijn in het hart naar Duitsland. Zijn grote liefde Tinie bleef achter. Met brieven hielden ze de hele oorlog innig contact.

Op sommige plekken in de Zaanstreek wordt er tijdens de oorlog een alternatieve Sint-Maartenviering georganiseerd. Zoals op een basisschool in Zaandam. In een verduisterd klaslokaal zingen de kinderen met hun lampionnetje voor zich de liedjes. Zo is het toch nog een beetje Sint-Maarten.

In een klein dorpje in Rusland verloren in de sneeuw woonde een oud vrouwtje, Baboushka werd ze genoemd… Zo begint een oud Russisch kerstverhaal.

Monet als Fransman een andere culturele achtergrond dan de Zaankanters die hij tegenkwam. Toch waren er heel wat mogelijkheden om contact te maken met de Zaanse families. Door de heersende etiquette aan te houden wisten Claude en Camille zich goed te redden tijdens hun 4 maanden in Zaandam. Hoe diende je te gedragen in het Zaandam van toen?

Monet spreekt vol verrukking over Zaandam, hij roemt de omgeving al direct in zijn brief naar zijn vriend en schilder Pisarro: ‘Huizen in alle kleuren, molens bij honderden en verrukkelijke boten.’ Het is eigenlijk direct duidelijk dat Monet zich tijdens het schilderen op het Zaanse landschap zal richten. Hoe ging het schilderen hem af in het Zaanse land?

Monet maakte in de Zaanstreek 25 schilderijen. Van de plekken die hij schilderde zijn ook foto’s bewaard gebleven. Deze foto’s bieden samen met de schilderijen van Monet een bijzonder inkijkje in hoe Zaandam er rond 1871 uitzag. Ook in 2021 is het de moeite waard om deze plekken te bezoeken. Er is veel veranderd sinds 1871, maar met een klein beetje fantasie waan je zo weer in de tijd van Monet.

Dit complex bestaat uit vier gebouwen. Het oudste gebouw is 112 uit 1917. Het is hoog en smal en werd daarom de kathedraal genoemd. Opvallend zijn de vensters en de kapspanten met geklonken staalverbindingen. In gebouw 112 zat een perserij voor de grote hulzen. Ook in gebouw 294, gebouwd in 1932, zat een perserij met daarbij een draaierij.

Het magazijn is één van de oudst bewaard gebleven gebouwen. Het werd gebruikt als opslag voor mobilisatievoorraden. Na de mobilisatie in 1939-1940 werd het Centraal Magazijn. Hier werden kledingstukken, schoenen en huishoudelijke artikelen opgeslagen.

Dit is een van de oudste gebouwen op het terrein. De bouw duurde maar liefst vier jaar, doordat de verse kleigrond eerst moest inklinken. Het gebouw werd in 1938 verbouwd tot hoofdkantoor. Het was een indrukwekkend gebouw met een luxe trappenhuis.